Okresowe badania lekarskie – kiedy je przeprowadzamy
Częstotliwość wykonywania badań okresowych określa załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy. W Rozporządzeniu ustalono częstotliwość badań okresowych na podstawie czynników szkodliwych lub uciążliwych, na które narażony jest pracownik.
Lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne może wyznaczyć krótszy termin następnego badania, jeżeli stwierdzi, że jest to niezbędne do prawidłowej oceny stanu zdrowia pracownika. Jeżeli zachodzi taka konieczność lekarz, który przeprowadza badania, może również poszerzyć ich zakres, zlecając dodatkowe badania dla pracownika.
Zasady wykonywania okresowych badań lekarskich
Okresowym badaniom lekarskim podlegają wszyscy pracownicy, bez względu na rodzaj i warunki wykonywanej pracy. Wykonywane są one na podstawie wydanego pracownikowi przez pracodawcę skierowania. Pracownik nie ponosi kosztów ich wykonania, obowiązek ten obciąża pracodawcę.
Pomimo iż pracownik zostaje skierowany na badania z inicjatywy pracodawcy, częstotliwość ich wykonania określają wskazówki metodyczne stanowiące Załącznik nr 1 do Rozporządzenia w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy.
Co do zasady badania okresowe wykonują tylko pracownicy zatrudnieni u danego pracodawcy. Wyjątek stanowią pracownicy mający kontakt z substancjami i czynnikami rakotwórczymi, gdyż na wniosek zainteresowanego pracownika, z którym stosunek pracy się zakończył, pracodawca obowiązany jest zapewnić okresowe badania lekarskie również po ustaniu stosunku pracy.
W miarę możliwości badania powinny być wykonane w godzinach pracy pracownika, który w związku z tym za czas niewykonywania pracy zachowuje prawo do wynagrodzenia. W pewnych sytuacjach, np. gdy pracownik świadczy pracę w nocy, godziny pracy należy interpretować jako dni pracy. Pracodawca obowiązany jest również pokryć koszty przejazdu pracownika do innej miejscowości, gdy zachodzi konieczność wykonania tam przedmiotowych badań.
Badania okresowe – orzeczenie lekarskie
Przeprowadzone badania profilaktyczne kończą się wydaniem orzeczenia lekarskiego, które stwierdza brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku albo istnienie przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku – w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie.
Lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne wydaje orzeczenie lekarskie w dwóch egzemplarzach, jeden dla osoby badanej, drugi przeznaczony dla pracodawcy.
W razie negatywnego wyniku badania profilaktycznego pracodawca ma bezwzględny zakaz dopuszczenia pracownika do pracy.
Orzeczenie lekarskie – przeciwwskazania do pracy na określonym stanowisku
Jeżeli po wydane orzeczenie lekarskie będzie zawierało przeciwwskazania do pracy na określonym stanowisku, zarówno pracownikowi jak i pracodawcy przysługuje prawo odwołania od orzeczenia lekarskiego wnoszone na piśmie.
Odwołanie wraz z jego uzasadnieniem wnosi się w terminie 7 dni od dnia otrzymania orzeczenia lekarskiego, za pośrednictwem lekarza, który je wydał, do jednego z podmiotów odwoławczych, którymi są:
- Wojewódzkie Ośrodki Medycyny Pracy właściwe ze względu na miejsce świadczenia pracy lub siedzibę jednostki organizacyjnej, w której jest zatrudniony pracownik
- Instytuty badawcze w dziedzinie medycyny pracy lub Uniwersyteckie Centrum Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdyni, jeżeli odwołanie dotyczy orzeczenia lekarskiego wydanego przez lekarza zatrudnionego w wojewódzkim ośrodku medycyny pracy;
- Centrum Naukowe Medycyny Kolejowej, jeżeli odwołanie dotyczy orzeczenia lekarskiego wydanego przez Kolejowy Zakład Medycyny Pracy
- Podmioty lecznicze utworzone i wyznaczone przez ministra obrony narodowej.
Orzeczenie lekarskie wydane w trybie odwołania jest ostateczne.